Cổ phiếu bạn mua ĐẮT hay RẺ? | 2 | Đầu tư tích lũy

Nếu bạn đang đầu tư hoặc dự định sẽ đầu tư cổ phiếu thì việc biết được cổ phiếu mình nắm đang có giá đắt hay rẻ là rất quan trọng. Vì một lẻ đơn giản, bạn chỉ nên mua cái gì có giá rẻ, và hạn chế mua những thứ quá đắt so với chất lượng của nó đúng không nào? Vậy làm sao để xác định được giá trị hợp lý của một cổ phiếu? Đây là Waza, quản gia tài chính của bạn!

Tiền mất giá theo thời gian

Giờ mình hứa sẽ cho bạn 1 triệu, nhưng bạn có hai lựa chọn: Một là lấy ngay bây giờ và hai là lấy sau một năm nữa, bạn chọn đi nào! Khả năng cao là bạn sẽ muốn lấy 1 triệu ngay và luôn, vì chờ sau một năm thì có khá nhiều rủi ro có thể xảy ra với lời hứa này. Mình có thể đổi ý không cho nữa, hay mình sẽ không đủ tiền để cho bạn đủ 1 triệu, hoặc thậm chí đủ 1 triệu thì tiền cũng đã mất giá rồi. Như vậy, 1 triệu ở hiện tại giá trị hơn 1 triệu sau 1 năm, tương tự 1 triệu sau 1 năm sẽ giá trị hơn 1 triệu sau 2 năm. Nếu lập lại quy tắc này, bạn sẽ thấy một quy luật đơn giản, đó là: Giá trị của đồng tiền sẽ giảm dần theo thời gian. Vậy nếu 1 triệu của 1 năm sau có giá trị ít hơn 1 triệu ở thời điểm hiện tại, thì ở hiện tại 1 triệu kia đáng giá bao nhiêu? Là 900k, 500k, hay thậm chí chỉ đáng giá có 100k? Để trả lời câu hỏi này hãy cùng quan sát phiên đấu giá tường tượng tiếp theo nha.

Giá tài sản từ đâu mà có?

Giờ mình viết 1 tờ giấy cam kết: "Ai sở hữu nó mình sẽ cho 1 triệu trong 1 năm nữa", bạn sẵng lòng trả bao nhiêu tiền để mua tờ giấy này? Có người chưa từng biết mình, khả năng cao họ sẽ chẵng tin vào lời hứa này và giá trị của tờ giấy hiển nhiên là bằng 0. Người biết mình chưa lâu sẽ chỉ tin một phần và chỉ sẵng lòng trả 500k để đổi lại được lời hứa có 1 triệu sau 1 năm. Người biêt mình lâu năm và tin tưởng vào lời nói cũng như sự uy tín của mình sẽ trả cao hơn, có thể là 800k chẵng hạn. Cuối cùng mình chọn bán tờ giấy này cho người sẵng lòng trả giá cao nhất, vậy là tờ giấy cam kết này đã có giá 800k rồi đó. Một tài sản cũng giống như tờ giấy nói trên, bạn bỏ tiền ra mua là vì những cam kết có thể nhận lại được nhiều tiền hơn trong tương lai. Gửi tiết kiệm thì có lãi hàng kỳ, mua bất động sản thì có tiền cho thuê, chính dòng tiền này tạo nên giá trị của chúng, vậy còn cổ phiếu thì sao?

Giá trị cổ phiếu đến từ đâu?

Tương tự như gửi tiết kiệm hay cho thuê bất động sản, một cổ phiếu cũng có cam kết trả lợi nhuận cho bạn trong tương lai, gọi là trả cổ tức. Bạn bỏ tiền ra mua một cổ phiếu để nắm dài hạn là vì công ty cam kết sẽ trả cho bạn dòng tiền cổ tức này hàng năm. Mỗi khoản cổ tức này cũng giống như một tờ giấy cam kết rằng công ty sẽ trả cho bạn một phần tiền lời sau một khoản thời gian cụ thể. Thế nên việc mua 1 cổ phiếu tương đương với việc sở hữu nhiều tờ giấy cam kết sẽ được nhận tiền trong tương lai. Nếu bạn tính được giá trị của từng tờ giấy cam kết này, rồi cộng gộp lại thì bạn đã có được giá trị hợp lý của cổ phiếu rồi đó. Ví dụ tờ giấy đầu tiên trong đó cam kết rằng: "Công ty sẽ trả cổ tức cho bạn với giá trị 10k sau 1 năm nữa". Vậy tờ giấy đó đáng giá bao nhiêu ở thời điểm hiện tại? Nói cách khác, bạn sẵng lòng trả bao nhiêu tiền để được lấy 10k từ công ty sau 1 năm?

Ước tính giá cổ phiếu

Để biết được giá của một tài sản, điều đơn giản là mang ra đấu giá, và thị trường cổ phiếu chính là một sàn đấu giá tuyệt vời nhất. Có người thấy công ty làm ăn rủi ro, và chỉ dám trả 3k để mua tờ giấy cam kết trả cổ tức trị giá 10k sau 1 năm nữa. Nhưng lại có người tìm hiểu kỹ lưỡng hơn và cho rằng công ty rất tiềm năng, nên chấp nhận trả tới 9k để có tờ giấy cam kết này. Sau cùng tờ giấy kia sẽ được bán cho người trả giá cao hơn, và giá trị của nó lúc này là 9k đổi lại được 10k trong năm sau. 10k hiện tại chỉ đáng giá 9k, nghĩa là giá trị đã giảm chỉ còn bằng 90% giá trị ban đầu, tỷ lệ này được gọi nom na là "tỷ lệ chiếc khấu" đó. Tương tự, 10k cổ tức 2 năm nữa sẽ dược chiếc khấu về còn 9k sau 1 năm, 9k ngày lại được chiếc khấu lần nữa về 8.1k ở hiện tại. Tính toán tương tự cho tất cả các lần trả cổ tức mỗi năm trong tương lai và cộng lại, bạn có được giá trị 1 cổ phiếu là 90k rồi đó.

Đầu tư giá trị

Việc ướt tính giá trị hợp lý của một cổ phiếu dựa trên cổ tức như vừa rồi thường được gọi là quá trình định giá cổ phiếu. Và nó là một công cụ cực kỳ quan trọng đối với những nhà đầu tư giá trị huyền thoại như Warren Buffett. Chiến lược của ông rất đơn giản: Mua những cổ phiếu đang được bán ở giá thấp hơn đáng kể so với giá trị hợp lý của nó. Ví dụ như cổ phiếu A trả cổ tức 8k mỗi năm, nhưng vì hoạt động kinh doanh tương đối rủi ro nên tỷ lệ chiết khấu về tới 70%. Áp dụng cách chiếc khấu cổ tức về hiện tại rồi cộng lại như ở phần trước, chúng ta có được giá trị hợp lý của cổ phiếu này gần 19k. Nếu trên thị trường chứng khoán người ta đang bán cổ phiếu A ở giá 10k, thì đây là cơ hội để mua được giá rất rẻ so với giá hợp lý là 19k. Ngược lại nếu đang được bán giá 30k thì cổ phiếu này không còn đủ rẻ và hấp dẫn để đầu tư nữa, đầu tư giá trị về cơ bản là như vậy thôi.

Tranh cãi về đầu tư giá trị

Nói đầu tư giá trị là phải nói tới định giá, bằng cách chiếc khấu dòng tiền cổ tức về thời điểm hiện tại rồi so sánh với giá thị trường. Tuy nhiên trường phái này cũng gặp phải những tranh cải trong giới tài chính, điển hình là khái niệm "giá trị hợp lý" hay "giá trị nội tại" của cổ phiếu. Để tính được giá trị này, chúng ta phải dùng các mô hình định giá ví dụ như mô hình chiếc khẩu dòng tiền cổ tức vừa có nhắc đến. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ, công ty sẽ trả cổ tức bao nhiêu hay tỷ lệ chiếc khấu thế nào lại phụ thuộc và giả định chủ quan của mỗi người. Ví dụ 1 cổ phiếu được kỳ vọng trả cổ tức 10k chỉ có giá 90k nếu tỷ lệ chiếc khấu là 90%, nhưng giá sẽ lên 190k nếu tỷ lệ đó là 95%. Thực tế này cho thấy khái niệm "giá trị nội tại" của cổ phiếu chỉ là một sự tưởng tượng chứ không có cơ sở khách quan để xác định. Thêm cái nữa, ngay cả khi bạn mua được một cổ phiếu rẻ thì cũng chưa hẵng giá sẽ tăng về "giá trị nội tại" mà bạn tính toán được trước đó.

Cái kết

Bây giờ thì bạn đã hiểu được giá trị của một tài sản nói chung hay một cổ phiếu nói riêng bắt nguồn từ đầu rồi đó. Dĩ nhiên thế giới tài chính còn phức tạp hơn nhiều, và mình mong video này sẽ gợi mở cho bạn niềm thích thú để tìm hiểu sâu hơn nữa. Sau cùng đừng quên bình luận, thích và chia sẻ, xin chào và hẹn gặp lại!