
Blog
Bài viết nổi bật
RỦI RO là gì? | 2 | Kiến thức tài chính
Cách đây 40 năm, nước ta đã từng có một đại gia nỗi danh đình đám như ông Phạm Nhật Vượng hay bà Trương Mỹ Lan thời bây giờ. Giàu lên từ sự phát triển của thị trường tài chính, nhưng rồi lại sụp đỗ cũng vì 2 chữ: Rủi ro. Ông ta là ai? Và bạn học được gì trong việc quản lý rủi ro tài chính cá nhân? Đây là Waza - Quản gia tài chính của bạn! # Tỷ phú Việt Nam đời đầu Vào những năm 1990, sau khi Việt Nam mở cửa, nói tới Tăng Minh Phụng thì ai cũng biết, bởi đây có thể gọi là tỷ phú Việt Nam đời đầu. Tập đoàn Minh Phụng của ông đã phất lên nhờ hoạt động đa ngành: Từ bất động sản cho tới xuất nhập khẩu hàng tiêu dùng, xe máy và đồ điện tử. Đất của ông cũng không thua gì bác Vượng, không những nhiều mà còn ở toàn những nơi đắc địa, ví dụ như khách sạn New World ở Quận 1. Khi có quá nhiều tiền, người ta dễ sinh ra ảo tưởng sức mạnh, và nghĩ rằng bản thân có thể thao túng cả hệ thống theo ý mình. Tăng Minh Phụng đã lợi dụng sự lỏng lẻo của hệ thống ngân hàng sơ khai thời bấy giờ, để vay hàng ngàn tỷ bằng tài sản đảm bảo trùng lập. Tiền không mang đi kinh doanh mà lại được chuyển bất hợp pháp ra nước ngoài qua hình thức nhập khẩu ảo, nghĩa là hàng không về nhưng tiền vẫn ra đi. Thế rồi khủng hoảng tài chính Châu Á năm 1997 ập tới, bất động sản đóng băng, kinh doanh thua lỗ, ngân hàng siết nợ và đế chế Minh Phụng cũng sụp đỗ theo. # Rủi ro là gì? Suy cho cùng, Tăng Minh Phụng là một người kiếm tiền rất giỏi vì đã tận dụng được thời thế, nhưng ông lại giữ tiền và quản trị rủi ro chưa tốt. Vậy rủi ro nên được hiểu như thế nào? Và nó có ý nghĩa gì trong việc quản lý tài chính doanh nghiệp cũng như tài chính cá nhân của bạn?. Trước giờ nói tới rủi ro, chúng ta thường nghĩ tới tai họa, cũng như những điều tiêu cực có thể xảy ra và gây thiệt hại đáng kể. Thế nhưng giả sử có một tên giang hồ tới hù dọa sẽ đốt nhà bạn vào sáng mai, bạn có nghĩ đây là một rủi ro không? Mặt dù chưa biết hắng có làm thật hay không, nhưng rõ ràng có một khả năng nhỏ là nhà bạn sẽ cháy vào sáng mai rồi đó. Tuy nhiên nếu bạn có đủ bằng chứng khẳng định chắc chắn 100% hắn sẽ đốt nhà bạn vào sáng mai, thì đây còn gọi là rủi ro nữa không? Dĩ nhiên là không rồi, vì nếu là như vậy thì bạn phải báo công an bắt hắn trước khi điều đó xảy ra, bạn có nghĩ vậy không? # Rủi ro tài chính Như bạn thấy đó, cái gì xấu mà chắc chắn xảy ra thì chưa hẳng là rủi ro, vì nếu như vậy chúng ta đã có phương án phòng tránh cả rồi. Ngược lại, cả những việc không xấu nhưng nếu không chắc chắn về khả năng xảy ra cũng có thể được xem là rủi ro nữa đó. Ví dụ như mỗi tháng bạn thường nhận lương vào ngày 1, nhưng sếp bạn thông báo việc thanh toán gặp trục trặc, chưa biết trả lương vào ngày nào tháng sau. Mặt dù biết chắc chắn sẽ được trả đủ lương, nhưng việc không rõ khi nào nhận sẽ ảnh hưởng lớn tới kế hoạch chi tiêu của gia đình bạn. Tóm lại, rủi ro khác với thiệt hại, nếu thiệt hại nói lên mức độ mất mát, thì rủi ro lại là khả năng xảy ra điều đó. Và trong thế giới tài chính, cái gì càng dễ đoán ví dụ như lãi suất gửi tiếp kiệm của quý tiếp theo, được xem là có rủi ro thấp. Nhưng lợi nhuận từ việc đầu tư cổ phiếu trong 3 tháng tới lại rất khó đoán, nghĩa là rủi ro sẽ cao hơn gửi tiết kiệm rất nhiều. # Rủi ro cao lợi nhuận cao Nhân tiện nói tới rủi ro, chúng ta cũng cần phải nhắc lại câu thần chú kinh điển trong thế giới tài chính: High risk, high return. Nghe thì nhiều rồi, nhưng có bao giờ bạn thắc mắc tại sao làm cái gì đó rủi ro càng cao thì thành quả nhận lại cũng cao hơn không? Giả sử có 2 cổ phiếu A và B tạo ra lợi nhuận như nhau, nhưng cổ phiếu A lại có biến động khó đoán hơn, nghĩa là rủi ro cao hơn. Vậy bạn chọn cổ phiếu nào? Dĩ nhiên là cổ phiếu B rồi, nhưng khi ai cũng thấy được điều đó, họ sẽ đổ xô vào mua cổ phiếu B. Từ đó đẩy giá cổ phiếu B lên cao hơn so với cổ phiếu A, nghĩa là cổ phiếu B đã đắt hơn và lợi nhuận tiềm năng cũng đã giảm rồi. Ví dụ này cho bạn thấy 2 điều: Một, câu thần chú kia không phải lúc nào cũng đúng, nghĩa là cơ hội rủi ro thấp mà lợi nhuận cao vẫn có. Hai, những cơ hội này sẽ sớm biến mất nếu có quá nhiều người phát hiện ra và việc mua bán của họ sẽ làm mọi thứ cân bằng lại. # Cách hạn chế rủi ro Nếu nói rủi ro là sự không chắc chắn thì gần như mọi thứ xung quanh chúng ta đều có rủi ro, vậy làm sao để hạn chế ảnh hưởng của chúng? Nói về tài chính cá nhân, bạn sẽ không biết khi nào mình đổi việc hay thậm chí là thất nghiệp trong một thế giới nhiều biến động như hiện nay. Cách đầu tiên là xây dựng những "miếng đệm tài chính", hay còn gọi là quỹ dự phòng từ 3 - 6 tháng chi tiêu, nhiều hơn thì càng tốt. Về cuộc sống, bạn cũng không biết chuyện bất trắc sẽ xảy ra khi nào, và nếu xảy ra thì nó sẽ ảnh hưởng tới gia đình bạn ra sao. Cách thứ hai là mua bảo hiểm, có chuyện gì đi nữa thì những nghĩa vụ tài chính của bạn với gia đình con cái vẫn sẽ được duy trì. Nói về đầu tư, cổ phiếu tăng giảm thất thường, nhiều lúc cần tiền rút ra ngay lúc thị trường giảm mạnh thì lại phải cắt lỗ. Thế nên, cách thứ ba là đa dạng hóa danh mục, nắm nhiều loại tài sản khác nhau, cái này giảm thì cái khác tăng bù lại sẽ an toàn hơn # Cái kết Sau cùng, dù bạn có làm gì thì rủi ro có thể giảm, nhưng rất khó loại bỏ hoàn toàn, vì đây là một phần của cuộc sống rồi. Nhưng mình mong rằng bạn sẽ có được cái nhìn cụ thể hơn về rủi ro và biết cách đối mặt với nó một cách bình tĩnh và khoa học hơn. Sau cùng đừng quên bình luận, thích và chia sẻ nha, xin chào và hẹn gặp lại!
Tất cả bài viết
4 cách kiếm tiền từ cổ phiếu
Tính tới đầu năm 2025, số lượng tài khoản chứng khoán ở Việt Nam đã đạt con số gần 10 triệu, tương đương 10% dân số Việt Nam rồi đó. Điều đó cho thấy sức hấp dẫn của loại hình đầu tư này đang ngày một nóng dần bởi tiềm năng to lớn của nó, nhưng đây lại là một trong những kênh đầu tư rủi ro nhất. Vậy bạn đã hiểu hết những rủi ro, cũng như các phương pháp để tận dụng được tối đa tìm năng của loại tài sản này chưa? Giờ cùng Mr. Waza tìm hiểu sâu hơn nhe! # Giao dịch theo tin tức Nếu bạn không phải là dân kinh tế - tài chính, thì khả năng cao bắt đầu đầu tư chứng khoán, bạn sẽ rất dễ đi theo trường phái đầu tiên, mang tên: "Giao dịch theo tin tức". Mà hoạt động chủ yếu của bạn sẽ là xem TV, đọc báo, theo dõi các room chứng khoán, nghe ngóng từ môi giới và bạn bè rồi đưa ra quyết định đầu tư Lợi thế lớn nhất của loại hình này đó là dễ thực hiện, vì những loại thông tin nói trên đều tràng ngập trên internet và các mạng xã hội, mà ai cũng có thể tìm ra được. Và cũng chính điều này đã làm cho trường phái giao dịch theo tin tức trở thành loại hình đẩu tư kém hiệu quả nhất. Để mình nói cho bạn nghe vì sao nhe. Đầu tiên, bạn sẽ luôn đi sau những người trong nội bộ doanh nghiệp, ví dụ như Vingroup thông báo sẽ triển khai đại dự án Vinhome Grand Park, mang về hàng ngàn tỷ lợi nhuận trong vài năm tới. Trước khi tin này lên báo, thì lãnh đạo cấp cao hoặc người thân cận của họ đã biết và mua cổ phiếu VIC rất lâu trước đó rồi, chỉ chờ "tin ra là bán" thôi chứ mua gì nữa. Thêm nữa, bạn rất dễ vướn vào tâm lý bầy đàn và có quyết định sai lầm, ví dụ như ngày 10/2/2025 trên mạng đã tràn lan thông tin ông Trump sẽ đánh thuế nhập khẩu thép vào Mỹ. Lúc đó các room chứng khoán nháo nhào hô bán những cổ phiếu ngành thép như HPG chẵng hạn, bạn đọc xong hoản quá cũng nhảy theo bán, nhưng hôm sau HPG lại tăng giá thế là mất hàng. Bạn thấy đó, tin tức là cực kỳ giá trị, nhưng nó chỉ có giá trị cho những người biết đến đầu tiên, và hành động mua bán của họ đã làm cho thông tin được phản ánh vào giá. Nói cách khác, thông tin mà đã phản ánh vào giá thì không còn giá trị đưa ra quyết định nữa. Đó cũng là lý do mà nhiều nhà đầu tư có kinh nghiệm hơn chọn trường phái tiếp theo. # Phân tích kỹ thuật Phương pháp này gọi tắc là TA hay Technical Analysis, được nhiều người biết đến là trường phái đầu tư theo phân tích kỹ thuật với những cái tên nỗi tiếng như Jesse Livermore hay John Murphy. Nếu giao dịch theo TA, bạn sẽ không bận tâm nhiều tới tin tức hằng ngày như loại hình đầu tiên vì giả định mọi thông tin đã được phản ánh vào biến động của giá cổ phiếu rồi. Nghĩa là, chỉ cần quan sát xu hướng giá cổ phiếu tăng hay giảm, hoặc xem giá có đang hình thành một mẫu hình nào đó không sẽ giúp dự báo hiệu quả hơn xu hướng giá trong tương lai. Điểm mạnh của TA so với "giao dịch theo tin tức" nằm ở chỗ, bằng cách áp dụng các điều kiện về giá, bạn sẽ loại bỏ được thói quen mua bán theo cảm tính hoặc tâm lý bầy đàn. Lấy ví dụ một công cụ thông dụng nhất trong TA là đường trung bình động MA, nếu giá từ dưới cắt lên trên đường MA này thì sẽ cho tính hiệu mua và ngược lại, rất rõ ràng. Có hàng trăm công cụ tương tự như đường MA nói trên, được gọi là các chỉ báo kỹ thuật và chúng có thể được dùng riêng biệt hoặc kết hợp với nhau để đưa ra quyết định mua bán. Chính vì đặt tính cho tín hiệu mua bán rõ ràng và dễ hiểu như vậy, nên phương pháp TA phù hợp hơn với những người thích giao dịch cổ phiếu thường xuyên trong ngắn hạn. Tuy nhiên về bản chất, bộ môn TA vẫn là xác suất thống kê mà thôi, vì khi giá thỏa mãn một điều kiện nào đó thì cũng không hẳn 100% sẽ đi theo xu hướng được dự báo đâu. Bên cạnh đó, vì những thông tin tài chính về tình hình kinh doanh của công cty cũng được xem là đã phản ánh vào giá, nên người dùng TA cũng không bận tâm đến những loại thông tin này. Do đó họ sẽ dễ bị bỏ lỡ những cơ hội tăng giá dài hạn theo sự tăng trưởng giá trị của doanh nghiệp, cái mà chỉ có phương pháp thứ ba mới giúp nhà đầu tư nhìn ra được. # Phân tích cơ bản Phương pháp này được gọi là Fundamental Analysis, viết tắc là FA hay còn gọi là đầu tư theo phân tích cơ bản với những huyền thoại như Warren Buffett, Peter Lynch hay Philip Fisher. Nếu giao dịch theo TA chủ yếu đưa ra quyết định dựa trên thông tin xu hướng giá cổ phiếu, thì với FA quyết định mua bán sẽ dựa trên các số liệu tài chính của doanh nghiệp. Vì giả định nền tảng của trường phái FA đó là: Về dài hạn giá cổ phiếu sẽ phản ánh giá trị thực của doanh nghiệp, nên cái cốt lõi là phải hiểu được giá trị này. Giá trị thực của doanh nghiệp có thể ướt tính qua tăng trưởng doanh thu và khả năng tạo ra lợi nhuận của công ty thông qua "báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh". Ngoài ra chúng ta còn có thể tính toán con số này dựa trên giá trị tài sản ròng, nghĩa là tổng tài sản trừ đi nợ, với số liệu có được trên "bảng cân đối kế toán". Rồi phức tạp hơn thì có thể tính toán giá trị thực dựa trên dòng tiền từ hoạt động kinh doanh mà doanh nghiệp có thể tạo ra trong tương lai trong "báo cáo lưu chuyển tiền tệ" Bạn thấy đó, phương pháp này phức tạp hơn 2 cái đầu tiên khá nhiều, tuy nhiên bạn lại có thể hiểu sâu hơn về tình hình kinh doanh và giá trị thực của cổ phiếu mà bạn mua. Và cũng chính hiểu biết này sẽ cho bạn sự tự tin để có thể nắm giữ một cổ phiếu dài hạn hơn và vững vàng hơn trước những biến động giá trong ngắn hạn Nói đi cũng phải nói lại, điểm yếu của FA đó là phải đợi tới 1 quý bạn mới có số liệu kết quả kinh doanh mới để đánh giá tình hình và đưa ra quyết định tiếp theo Vì sự chậm trễ này nên khi có rủi ro kinh doanh xảy ra bạn sẽ bị phản ứng trễ nhịp, và đây cũng là điều mà trường phái sau cùng có thể giúp bạn khắc phục được điều đó. # Đầu tư theo chu kỳ kinh tế Trong giới tài chính hay gọi trường phái này là đầu tư theo chu kỳ kinh tế, hay đầu tư theo các biến số vĩ mô với những nhà đầu tư kỳ cựu như Ray Dalio hay George Soros. Nhà đầu tư theo vĩ mô vẫn ý thức được rủi ro kinh doanh của từng doanh nghiệp đơn lẻ theo FA, nhưng việc nắm một số lượng lớn cổ phiếu có thể làm triệt tiêu được rủi ro này. Ví dụ trong quý này, danh mục đầu tư có cổ phiếu A giảm giá vì lợi nhuận giảm, nhưng sẽ có cổ phiếu B tăng bù lại vì lợi nhuận tăng trưởng tốt. Sự tăng giảm của từng cổ phiếu trong ngắn hạn không quan trọng, miễn là giá trị cả danh mục tăng trưởng đều đi theo sự tăng trưởng của nền kinh tế và tạo ra lợi nhuận trong dài hạn. Điều này hàm ý, nhà đầu tư theo chu kỳ cần phải có hiểu biết sâu sắc về kinh tế vĩ mô cũng như các chu kỳ kinh tế khác nhau để có chiến lược phân bổ cho phù hợp. Ví dụ như với mô hình "Đồng hồ đầu tư", bạn nên nắm nhiều cổ phiếu tài chính lúc kinh tế phục hồi, nhưng khi tăng trưởng nóng thì lại cần chuyển sang những cổ phiếu sản xuất công nghiệp. Rồi lúc kinh tế đình trệ thì lại nên nắm cổ phiếu tiện ích như điện nước, và lúc rơi vào suy thoái thì cần đẩy mạnh mua nhóm dượt phẩm, và chu kỳ cứ thế lặp lại. Nếu so về thời gian đầu tư thì đây là trường phái cần tầm nhìn dài hạn nhất, theo sau là FA, rồi tới TA và sau cùng là mua bán theo tin tức. Cũng chính vì vậy mà trường phái này đòi hỏi một sự kiên nhẫn rất lớn đi cùng với một hiểu biết sâu rộng hơn tất cả những trưởng phái còn lại. Và đây cũng là điểm làm cho trường phái này khó phù hợp với phần lớn nhà đầu tư cá nhân vì cần sự trường vốn, chứ không thể rút tiền ra vào tài khoản thường xuyên được. # Cái kết Bạn thấy đó, mỗi trường phái đều có cả điểm mạnh và điểm yếu, cái bạn cần là chọn ra một loại hình phù hợp với cơ địa của bản thân, vậy nếu tìm không ra thì sao? Thì chỉ có cách là đi tìm chuyên gia ở các quỹ đầu tư để giúp bạn giao dịch thôi chứ sao, có dịp minh sẽ chia sẻ sâu hơn về chủ đề này há. Sau cùng nếu bạn thấy kiến thức này hữu ích thì hãy để lại bình luận, thích và chia sẻ với bạn bè của mình nhé. Xin chào và hẹn gặp lại!
Bạn đã sẵn sàng để thất nghiệp?
Kinh tế ngày một bất ổn, công nghệ tự động hóa và AI thì ngày càng trở nên thông minh hơn, việc giữ được công việc ổn định ngồi chơi xơi nước như ngày xưa... thì đã xưa lắm rồi. Vậy bạn đã chuẩn bị gì từ tinh thần, tư duy tới tài chính cho viễn cảnh này chưa? Nếu chưa, thì hãy cùng Mr. Waza đi tìm câu trả lời nha # Tại sao bạn sẽ thất nghiệp? Giờ thử google trend với cụm từ "sa thải" để thấy bức tranh lớn hơn, thì xu hướng này thực ra đã bắt đầu từ 2024 rồi và tầng suất ngày một dày hơn trong những tháng đầu năm 2025. Lấy một so sánh cho dễ hiểu, thì về tầng suất và quy mô sa thải của giai đoạn này còn lớn hơn cả giai đoạn mà dịch bệnh Covid hoành hành trong năm 2021 và 2022 nữa. Nói gì nói, đây cũng chỉ là số liệu thống kê, và đây cũng chỉ là chuyện của một ai đó khác chứ không phải của bạn. Vậy bạn có nghĩ lúc nào đó sẽ đến mình không? Cuối năm 2024, một nghiên cứu trên trang báo nỗi tiếng Harvard Business Review cho biết kể từ khi chatGPT ra đời, số lượng tuyển dụng các công việc dễ tự động hóa giảm thê thảm luôn. Vậy công việc của bạn có dễ bị tự động hóa hay không? Để trả lời câu hỏi này, bạn cần biết bản thân đang thuộc nhóm công việc nào trong 5 nhóm sau đây: **Nhóm đầu tiên**, rủi ro cao nhất, là công việc hành chính văn phòng vốn dĩ đã có quy trình lập đi lập lại rõ ràng, ví dụ như kế toán, văn thư hay dịch vụ hỗ trợ khách hàng **Nhóm thứ hai**, rủi ro cũng khá cao và tác động rõ ràng hơn là những công việc sáng tạo, như thiết kế, viết content, sáng tác nhạc đều đã có AI đảm đương các tác vụ cơ bản **Nhóm thứ ba**, rủi ro trung bình, nhưng cũng bắt đầu gặp áp lực đó là marketing và sales vì các công việc phân tích nhu cầu, cá nhân hóa sản phẩm cũng được AI làm khá tốt **Nhóm thứ tư**, an toàn hơn vì cộng tác được với AI đó là công nghệ thông tin, khi mà AI có thể viết và sửa code, nhưng chưa giải quyết được vấn đề lớn chuyên sâu như con người **Nhóm thứ năm**, an toàn nhất là quản trị và lãnh đạo vì nó đòi hỏi trí tuệ cảm xúc, tư duy chiến lược và kỹ năng đưa ra quyết định, cái mà AI tạm thời chưa thế làm được # Bạn có lựa chọn nào? Với một viễn cảnh mà AI và công nghệ tự động hóa sẽ dần lấy đi công việc của chúng ta trong 5 năm tới, bạn sẽ có những lựa chọn nào? Lựa chọn đầu tiên dễ làm nhất chính là bước ra khỏi cuộc chơi, thoát ra khỏi thị trường lao động để không phải kéo dài cuộc đua mệt mỏi và không cân sức với AI nữa. Lựa chọn này có thể làm bạn thoải mái trong vài năm đầu, nhưng nỗi đau sẽ tăng dần khi mà thu nhập suy giảm, tài sản bị bào mòn và các áp lực tài chính cũng gia tăng. Bạn nên nhớ, khi túi tiền bị thu hẹp thì lạm phát vẫn tăng mỗi ngày, rồi nợ vẫn phải trả đúng lịch, thì sớm muộn bạn cũng rơi vào cảnh kiệt huệ, thậm chí là phá sản. Lựa chọn thứ hai đó là tiếp tục cuộc chơi và bạn phải có những thay đổi rất lớn kể từ hôm nay. Vậy đó là những thay đổi gì? **Thứ nhất**, bạn phải nhận thức được chúng ta đã chính thức bước vào kỷ nguyên của sự thay đổi cực kỳ nhanh chóng, hôm nay đang vui vẻ với đồng nghiệp, mai bị sa thải là chuyện bình thường. Chấp nhận được sự thật đó, không đau khổ, không bị shock và vẫn ung dung bước tiếp là một thái độ rất cần thiết cho tương lai của bạn nếu không muốn rơi vào lựa chọn đầu tiên. **Thứ hai**, đừng chỉ dừng lại ở việc học kỹ năng sử dụng AI như các chuyên gia hay khuyến nghị, mà còn phải sớm tham gia vào các tổ chức làm chủ được thuật toán công nghệ AI. Vì đây sẽ là những định chế có lợi thế cạnh tranh bền vững trong kỹ nguyên mới so với những công ty chỉ biết đi sau và ứng dụng AI đơn thuần mà thôi **Thứ ba**, hãy dừng lại ngay việc theo đuổi những ảo mộng về "tự do tài chính" đi, để hướng đến kỹ năng cực kỳ quan trọng trong tương lai mà mình gọi là "thích nghi tài chính" # Điểm yếu của "tự do tài chính" Về bản chất, mục tiêu "tự do tài chính" không sai, vì ai mà không muốn có tài sản và thu nhập thụ động đủ nhiều để trang trải các chi phí sinh hoạt và không phải đi làm chứ. Cái sai ở đây là mục tiêu này chỉ phù hợp cho kỷ nguyên ổn định của nhiều năm về trước. Trong thời đại của những thay đổi lớn và thường xuyên hơn thì mọi chuyện đã khác rồi. Điều cốt lõi nhất để đạt được tư do tài chính là phải tích lũy đủ một lượng tài sản nào đó, để lợi suất sinh ra bù đắp đủ chi tiêu hàng năm. Dùng "Quy tắc 4%" nỗi tiếng trong tài chính cá nhân, nếu muốn chi 10 triệu / tháng tương đương 120 triệu / năm. Thì lấy 120 triệu chia 4% ta được tài sản cần phải có là 3 tỷ. Giả sử 1 năm đi làm bạn tiết kiệm được 300 triệu, thì sau tối đa 10 năm sẽ có đủ 3 tỷ trong tay và sẵng sàng "về hưu sớm" rồi đó, kế hoạch đẹp như mơ há Nhưng mà tỉnh lại đi bạn ơi! Nếu như tháng sau bạn bị sa thải và cần nữa năm để tìm việc hoặc thậm chí 1 - 2 năm để học kỹ năng cho công việc mới thì sao? Thu nhập của bạn sẽ không duy trì đều đặng như trước nữa mà sẽ có những đoạn giảm về 0, nghĩa là kế hoạch "tự do tài chính" của bạn cũng phá sản luôn. Mặt khác, tiền tiết kiệm bạn định sẽ để ở đâu? Nắm tiền mặt, gửi ngân hàng, mua vàng hay mua cổ phiếu? Lạm phát 1 năm cũng quanh 4% rồi, những đoạn kinh tế bất ổn như thời covid thì có thể lên tới 5 - 6%, giữ tiền mặt hay gửi ngân hàng gần như là không có lời Còn giữ vàng, cổ phiếu thì trồi xụt liên tục vì các biến số kinh tế thay đổi ngày một nhanh hơn. Hôm nay đủ 3 tỷ, tháng sau còn 2 tỷ thì lại mất tự do tài chính rồi! # Thích nghi tài chính Khái niệm "tự do tài chính" mong manh là vậy đó, nên cái bạn cần là khả năng thích nghi tốt. Mình gọi nó là "thích nghi tài chính" với 3 nền tảng lớn như sau: **Thứ nhất** là lối sống tối giản, chỉ tiêu dùng những gì thực sự cần thiết nhất, chỉ trọng tâm làm những việc quan trọng nhất, chỉ giữ gìn những mối quan hệ ý nghĩa nhất mà thôi. Điều này tóm gọn ở câu nói khá nỗi tiếng "what doesn't kill you makes you stronger", hàm ý nếu bạn không gục ngã ở điều kiện tối thiểu nhất thì bạn có thể sống ở mọi điều kiện. Luyện tập được lối sống này sẽ giúp bạn gia tăng được sức đề kháng về tài chính trước những biến động ngày càng phức tạp của nền kinh tế hiện nay. **Thứ hai** là đi tìm Ikigai, có nghĩa là "lẻ sống" đó. Nghe đơn giản nhưng vì bị cuốn vào nhịp sống hối hả hằng ngày nên chúng ta thường bỏ qua việc đi tìm ikigai cho bản thân. Áp lực cuộc sống, áp lực công việc dẫn tới áp lực trong gia đình đều xuất phát từ sự thiếu vắng ikigai trong cuộc đời, ngược lại khi có lẻ sống thì áp lực nào cũng vượt qua được. Tiền là quan trọng, nhưng nếu chỉ làm vì tiền thì sẽ khó gia tăng thu nhập và thăng tiến vì thiếu đi 3 thành tố còn lại: Điều bạn thích, điều bạn giỏi và điều thế giới cần. **Thứ ba** là tận dụng sức mạnh AI. Bạn không cần phải tốn tiền cho những khóa học hàng chục triệu hay thuê chuyên gia thì mới có thể quản lý tài chính hiệu quả nhất. Nói công cụ đơn giản như ChatGPT thôi thì việc truy suất mọi kiến thức về tài chính, lẫn yêu cầu cách diễn đạt thế nào cho dễ hiểu đều đã tốt không thua kém gì một ông thầy. Rồi các ứng dụng AI hiện đại đã có thể thiết kế ra kế hoạch tài chính riêng cho bạn mà lại tiện lợi và tiết kiệm hơn rất nhiều so với các bạn chuyên viên tài chính # Cái kết Vậy đó, thế giới thì chuyển biến không ngừng và tốc độ thay đổi lại ngày càng nhanh và khó đoán hơn. Hôm nay có việc ngày mai thất nghiệp từ từ sẽ thành chuyện bình thường. Ngoài việc nâng cấp kỹ năng và kiến thức, thì cái bạn cần là cái đầu lạnh, một tâm thế bình tĩnh trước những biến động và quan trọng hơn là khả năng thích nghi vượt trội. Sau cùng nếu bạn thấy kiến thức này hữu ích thì hãy để lại bình luận, thích và chia sẻ với bạn bè của mình nhé. Xin chào và hẹn gặp lại!
Bẫy tài chính: Khi "môi giới" KHÔNG ĐÁNG TIN
Đó giờ nghe "môi giới chứng khoán", "sale bất động sản" nhiều rồi. Và mình nghĩ có thể bạn đang được vài người kiểu kiểu vậy hỗ trợ. Thế nhưng bạn đã thật sự hiểu rõ bản chất của nhóm người này, cũng như động cơ đằng sau những cử chỉ thân thiện, những lời nói ngọt ngào và những nụ cười tỏa nắng mà họ dành riêng cho bạn chưa? Và liệu nhóm người này có thực tự giúp bạn đưa ra những quyết định tài chính thông minh hơn không? Giờ cùng Mr. WAZA tìm hiểu sâu hơn nhé! # Họ là ai? Nói tới "môi giới" thì có môi giới chứng khoán, "cò" thì có "cò bất động sản", "sale" thì đa dạng hơn từ "sale bảo hiểm", "sale tín dụng" cho tới "sale khóa học" này nọ. Điểm chung lớn nhất giữa các công việc này chính là sự kết nối người bán với người mua, cũng như thúc đẩy việc mua bán sản phẩm / dịch vụ liên quan nhanh chóng hơn. Bạn cứ nghĩ việc mua được cái nhà, chốt cái hợp đồng bảo hiểm hay tham gia một khóa học nào đó hoàn toàn là do bạn tự đưa ra quyết định một cách tự chủ đúng không? Không hề, thật ra chúng ta không thích thay đổi đâu, mua cái gì mới hay làm điều gì khác lạ, thường sẽ rất phân vân và đắng đo, nhiều lúc lại quay xe phút cuối là chuyện bình thường. Chính những nhân vật nói trên trong màn kịch cuộc đời của bạn mới có thể giúp bạn chốt được những quyết định quan trọng, mà nếu để tự nhiên chắc vở kịch này sẽ kéo dài lê thê à. Thế nhưng câu hỏi quan trọng đó là: Liệu việc thúc đẩy bạn mua một cái gì đó nhanh hơn có thực sự giúp cuộc sống của bạn tốt hơn không? Thử hỏi các cô chú trung niên về "môi giới chứng khoán", "cò đất", hay "sale bảo hiểm" đi. Khả năng cao bạn sẽ nhận về những cái lắc đầu ngao ngán đó. Giới trẻ bây giờ thì ít cảnh giác hơn, không chỉ vì độ mở trong tư duy, mà còn nhờ vào sự tiến hóa trong tên gọi của những nghề nghiệp như vậy. Họ không dám tự xưng là "môi giới chứng khoán" nữa, mà gọi mình là "chuyên viên tư vấn đầu tư". Thay vì là "sale bảo hiểm" thì giờ trở thành "chuyên viên hoạch định tài chính cá nhân". Nếu bạn đã từng thấy qua những chức vụ "chuyên viên" đọc nghe sang mồm như vậy thì cũng đã hiểu rõ bản chất là gì rồi há # Tại sao họ lại thân thiện? Không phủ nhận rằng, có những người sinh ra đã thân thiện rồi, nhưng sự thật là: Các "chuyên viên" lại được trả tiền để kết thân với bạn đó, không có gì là tự nhiên đâu nha. Họ càng làm bạn thấy gần gũi, thì lại càng dễ thúc đẩy bạn trong việc đưa ra quyết định mua hàng nhanh hơn và nhiều hơn. Vì sao hả? Vì hoa hồng chứ còn gì nữa. Nói tới đây bạn cần hiểu một công ty sẽ có 2 hình thức trả lương cho nhân viên: (1) Trả lương cứng đều đặng hàng tháng, có làm nhiều hơn thì cũng được trả có nhiêu đó, kiểu này phù hợp với các bạn làm kế toán, nhân sự, hành chính... (2) Trả lương theo năng lực, làm càng nhiều thì càng được trả cao hơn, kiểu này chính là cơ chế mà các bạn "chuyên viên" hay nhân viên kinh doanh thường được chi trả đó Và cũng chính cơ chế này quyết định phần lớn hành vi và sự dễ mến của các "chuyên viên", vì nếu bán không được hàng thì cũng đồng nghĩa với thất nghiệp Nhìn rộng ra, bạn sẽ thấy những ngành cạnh tranh cao với sản phẩm tương đồng như bảo hiểm, ngân hàng, chứng khoán hay bất động sản sẽ phụ thuộc chủ yếu vào đội ngũ "chuyên viên" này. Thử nghĩ xem, nếu sản phẩm của bạn tốt và khác biệt thì khách hàng dùng xong sẽ tự giới thiệu tới bạn bè. Chứ tội gì phải đi thuê ai đó năng nĩ họ mua đúng không? Tóm lại, khi một "chuyên viên" nào đó tiếp cận bạn, đừng để sự thân thiện của họ đánh lừa để rồi phải đưa ra những quyết định tiêu dùng hay quyết định tài chính sai lầm nha. Cái bạn cần quan tâm chỉ nằm ở 2 điều: (1) Nhu cầu thực tế của bản thân và (2) năng lực thực tế của bạn "chuyên viên" kia. Có vậy thôi! # Làm cách nào để không bị thao túng? Vậy tại sao bạn phải hiểu nhu cầu thực tế của bản thân ngay từ đầu? Trong giới bán hàng hay dùm một kỹ thuật nghe khá là bác học, đó là: "Khai thác nhu cầu tiềm ẩn của khách hàng". Google thử đi, bạn sẽ có cơ hội hiểu được vô số cách thức mà các nhân viên sale tác động đến quyết định mua hàng của bạn ra sao Nói thẳng ra là họ sẽ dùng các đòn tâm lý để làm bạn cảm thấy mình muốn cái thứ mà ngay từ đầu bạn còn không biết là mình có thực sự muốn hay không! Ảo diệu chưa! Nên việc hiểu rõ và bám sát nhu cầu của bản thân ngay từ đầu sẽ giúp bạn tỉnh táo và sáng suốt hơn trước các chiêu trò thao túng tâm lý như vậy Thế rồi làm sao để đánh giá được năng lực của họ? Bạn nên nhớ, các chuyên viên được trả tiền để thuyết phục bạn mua những thứ mà họ bán, chứ không phải là giúp bạn chọn sản phẩm phù hợp nhất Thế nên, một chuyên viên có tầm sẽ vượt ra khỏi quy luật này để giúp bạn thấy được nhiều lựa chọn hơn bên cạnh sản phẩm của họ, đó là biểu hiện của sự hiểu biết. Hơn nữa, những chuyên viên giỏi rất hạn chế dùng những kỹ thuật thao túng tâm lý nói trên, mà đi thẳng vào nhu cầu thực tế của bạn để tìm giải pháp cho phù hợp. Vậy đó, gặp một bạn chuyên viên mà không đạt được những điều kiện này thì bạn nên tự quyết định là tốt nhất nhe # Tương lai không có "môi giới" Nhưng nói là nói vậy thôi, chứ tìm được một bạn như thế cũng không khác gì mò kim đáy bễ. Vì những người chính trực thì lại không bán được nhiều sản phẩm so với một bạn dẻo miệng dẻo mồm, và sớm muộn cũng bị đào thải khỏi ngành vì cạnh tranh không lại. Nói tới đây thì bạn đã thấy được nghịch lý trong cái ngành này chưa? Sự tồn tại của những chuyên viên này sẽ chỉ làm thiệt hại tới lợi ích của chúng ta về lâu dài, bởi người trụ lại được thì hiếm khi là người có tâm . Vậy nếu một xã hội loại bỏ được hoàn toàn các chuyên viên như vậy thì tương lai tiêu dùng của chúng ta sẽ ra sao? **Thứ nhất**, xu hướng số hóa hoạt động kinh doanh đang làm cho sự minh bạch về thông tin sản phẩm ngày một tốt hơn, muốn mua gì google phát ra ngay chứ cần gì ai hỗ trợ. **Thứ hai**, công nghệ AI có thể đóng vai trò là một bên độc lập giúp bạn tổng hợp và so sánh các sản phẩm tiêu dùng hay cả sản phẩm tài chính một cách khách quan hơn. Thậm chí AI có thể đưa ra những tư vấn thiết kế riêng cho bạn nếu được cung cấp đầy đủ thông tin về nhu cầu của bản thân, mà lại chỉ tốn có vài giây thôi nha. **Thứ ba**, khi loại bỏ được lớp chuyên viên trung gian, giá sản phẩm sẽ trở nên rẻ hơn bởi các công ty không phải trả hoa hồng để duy trì các phòng ban kinh doanh nữa. **Sau cùng**, chúng ra sẽ lại được làm chủ những quyết định tiêu dùng của mình thay vì phải hoang phí bởi những lời hoa mỹ của các chuyên viên chỉ muốn bán cho bạn càng nhiều càng tốt. # Cái kết Bạn thấy đó, gọi chuyên viên này chuyên viên nọ cho sang mồm, nhưng phải hiểu bản chất sau cùng họ cũng chỉ là "môi giới", "cò" hay "sale" và chỉ làm vì hoa hồng mà thôi. Phải nhận ra được sự thật này thì mới có thể kiểm soát được hành vi tiêu dùng của bản thân trước những lời thuyết phục hoa mỹ, trí thông minh tài chính xuất phát từ chỗ này chứ đâu. Sau cùng nếu bạn thấy kiến thức này hữu ích thì hãy để lại bình luận, thích và chia sẻ với bạn bè của mình nhé. Xin chào và hẹn gặp lại!
Ảo mộng về "tự do tài chính"
"Tự do tài chính", cụm từ mà ai cũng thấy nhan nhãn trên báo chí và các mạng xã hội. Đặt biệt là trong các lớp dạy làm giàu kiểu như “Trở thành triệu phú ngay cả khi đang ngủ”, “Kiếm trăm triệu đồng dễ như trở bàn tay”, hay là “Đánh thức giấc mơ triệu đô của bạn”… Liệu chúng ta có đang đeo đuổi theo một giấc mơ "tự do tài chính" phù phiếm hay không? Cùng Mr. Waza trả lời câu hỏi này nhé! # Nguồn gốc của "tự do tài chính" Trước tiên phải đặt câu hỏi: Cụm từ "tự do tài chính" từ đâu mà ra? Nếu thử tìm keyword "nguồn gốc của khái niệm tự do tài chính" trên google thì phần lớn kết quả bạn thấy được chỉ nói về "những cách để đạt được tự do tài chính" thôi. Kiểu như chúng ta chỉ nghe ai đó nói về sự hào nhoáng của cụm tự này rồi răm rắp làm theo, chứ hiếm khi tự đặt câu hỏi về bản chất của nó. Giờ thử tìm cụm từ "who invented the financial freedom term", bạn sẽ thấy được những manh mối đầu tiên về cha đẻ của cụm từ này. Đó chính là Grant Sabatier, tác giả của quyển sách nỗi tiếng "Financial freedom", ông cũng là người ủng hộ nhiệt thành cho phong trào nghỉ hưu sớm FIRE mà chúng ta sẽ nói tới ở phần sau. Sinh ra tại Mỹ, Sabatier gặp rất nhiều khó khăn tài chính khi còn trẻ và đến năm 24 tuổi thì ông vẫn phải sống cùng bố mẹ với vỏn vẹn hơn 2 USD trong tài khoản, nghe thảm há! Nhưng nhờ sự quyết tâm áp dụng chiến lược tiết kiệm, đầu tư và kinh doanh kỹ thuật số. Sau hơn 5 năm, ở tuổi 30, ông đã tích lũy hơn 1,25 triệu USD và đạt tự do tài chính. Câu chuyện của ông đã thu hút sự chú ý rộng rãi, từ đó dẫn đến sự ra đời của cuốn sách Financial Freedom có nói trước đó. Nghe xong thì ai cũng có cảm hứng muốn làm giàu ngay và luôn đúng không, nhưng liệu đây có phải là phương pháp phù hợp cho tất cả mọi người không? Giờ hãy cùng Mr. Waza đi tiếp để xem cách làm giàu của Sabatier thông qua phong trào FIRE là như thế nào nhé. # Phong trào FIRE Phong trào FIRE, viết tắc của cụm từ "Financial Independence Retire Early" tạm dịch là "Độc lập tài chính và nghỉ hưu sớm", được khởi sướn bởi Vicki Robin và Joe Dominguez vào năm 1992. Và trong một giai đoạn kinh tế bấp bênh như hiện nay, phong trào nghỉ hưu sớm này vô tình lại thành một lối thoát đầy hứa hẹn cho nhiều bạn trẻ muốn đi tìm sự "chữa lành". Nói ngắn gọn, phong trào FIRE có 4 điểm chính: (1) Lối sống tối giản, phải giảm thiểu tiêu dùng, tập trung vào những gì thực sự quan trọng để tiết kiệm được từ 50% - 70% thu nhập (2) Có kế hoạch tài chính cụ thể và chi tiết lộ trình từ hiện tại cho tới khi đạt được mục tiêu độc lập tài chính (3) Đầu tư thông minh vào tài sản sinh lời như cổ phiếu và bất động sản để có được thu nhập thụ động, không đi làm nhưng vẫn có tiền đề sống (4) Thay đổi cách nhìn về công việc và cuộc sống để tìm kiếm niềm đam mê và ý nghĩa thay vì chỉ phải làm vì tiền Giờ bạn dừng video lại một chút để suy nghĩ xem, bản thân đã làm được điều nào trong 4 ý trên rồi? Nếu câu trả lời là một hoặc chưa làm được điều nào cả, thì cũng không có gì phải hoang mang đâu, vì phần lớn cũng chả ai làm được như vậy. Nói tới đây chúng ta có nên kết luận: "Độc lập tài chính" hay "tự do tài chính" có phải là những khái niệm hảo huyền và không dành cho số đông hay không? # Mặt trái của "tự do tài chính" Hãy bắt đầu bằng câu hỏi: Vậy tiết kiệm bao nhiêu % trên tổng thu nhập là hợp lý nhất? Lời khuyên về con số này rất đa dạng, ví dụ: Nguyên tắc 50/30/20 hay quy tắc 6 chiếc lọ, thì khuyến khích tiết kiệm 20%, còn quy tắc "Golden rule of saving" thì chỉ quanh 15%. Nhưng chung quy, hầu hết những phương pháp kiểu này cũng chỉ quanh quẫn con số 15 - 20% thông thường trong khả năng có thể làm được. Vì vậy mà chúng chỉ giúp cân bằng tài chính chứ không đạt được "tự do tài chính và nghỉ hưu sớm" như phong trào FIRE với tỷ lệ tiết kiệm yêu cầu lên tận 50% - 70%. Và để đạt được một con số cao như vậy cho sự "tự do tài chính" bạn phải chấp nhận trả một cái giá rất đắt, đó là gì? (1) Áp lực tiết kiệm cực đoạn có thể khiến bạn phải bỏ qua nhiều trải nghiệm thú vị ở hiện tại như du lịch với gia đình và kết nối bạn bè, đồng nghiệp (2) Khái niệm "tự do tài chính" dễ gây hiểu nhầm là không cần làm việc hay từ bỏ hoàn toàn công việc để hưởng thụ cuộc sống, dẫn đến những quyết định sai làm trong sự nghiệp. Xu hướng "chữa lành", "về quê nuối cá và trông thêm rau" hiện nay của các bạn trẻ là mặt trái của tư duy này đó (3) Vì bám vào một kế hoạch cố định quá chi tiết và cụ thể, nên sẽ rất dễ bị sốc và vỡ kế hoạch khi đau ốm, tai nạn hay suy thoái kinh tế ập đến bất ngờ Bạn thấy đó, giấc mơ "tự do tài chính" nói thì dễ, làm thì gần như ít ai đạt được. Vậy đâu là đích đến hợp lý hơn trong hành trình tài chính của bạn? # Kỹ năng "thích nghi tài chính" Thế giới ngày nay rất là bất ổn, khí hậu thì thay đổi thất thường, xung đột địa chính trị theo thang, kinh tế thì trồi sụt, rồi AI có thể thay thế chúng ta bất cứ lúc nào. Sống trong kỷ nguyên như vậy, một kế hoạch tài chính chi tiết và cố định là vức đi, vì vừa mất thời gian dự báo và tính toán nhưng lại rất dễ bị sai. "Tự do tài chính" lúc này không phải là thấy sóng lớn thì đi tìm một hoan đảo yên bình nào đó để trốn, mà là phải biết lướt trên những con sóng này một cách uyển chuyển. Mình gọi đó là kỹ năng "thích nghi tài chính", vậy cụ thể là như thế nào? (1) Bạn cần chấp nhận 1 sự thật, "tự do tài chính" là một khái niệm không thực tế cho số đông, càng theo đuổi càng dễ bị mất câng bằng và sinh ra ảo tưởng (2) Hãy có một lối sống linh hoạt, thu nhập lúc cao thì sống thoải mái một tí, mà suy giảm thì chi tiêu cẩn trọng hơn chứ không phải lúc nào cũng tằng tiện (3) Tối ưu hóa thu nhập bằng cách tập trung làm những gì bạn giỏi nhất và có giá trị cho xã hội, chứ đừng bị lang mang quá nhiều công việc tai ngang thành ra dở (4) Bạn phải có kế hoạch tài chính, nhưng là một kế hoạch tài chính "động", thế giới có thay đổi gì thì kế hoạch sẽ được điều chỉnh theo trong tích tắc. Bạn có thể làm điều này một cách dễ dàng thông qua các ứng dụng quản lý tài chính cá nhân với công nghệ AI như app WAZA chẳng hạn (5) Đừng tự đi đầu tư, hiểu biết của bạn là có hạn, đừng cố gắng biến bản thân thành một chuyên gia, mà hãy tìm tới những bên tư vấn đáng tin cậy để gia tăng tài sản # Cái kết Vậy đó, nếu bạn vẫn đang đeo bám theo giấc mơ "tự do tài chính" một cách lạc lối thì mình mong rằng video này sẽ mở ra cho bạn thêm 1 cánh cửa thứ hai. Và nếu bạn muốn biết cụ thể hơn về trường phái "thích nghi tài chính" này hãy để lại bình luận cho mình biết nhé. Sau cùng, bạn đừng quên thích, đăng ký và chia sẻ video này cho bạn bè nếu thấy thông điệp này hữu ích cho họ. Xin chào và hẹn gặp lại!